• Geniz Eti (Adenoid) Nedir?

Vücudun mikroplarla mücadele etmesi için ağız ve burun gerisinde lenfoid doku dediğimiz dokular bulunur. Bunlardan burun gerisinde (genizde) olana tonsilla pharyngea (adenoid, geniz eti), boğazda her iki yan tarafta olana tonsilla palatina (bademcik), dil kökünde olana tonsilla lingualis, östaki borusu çevresinde olana tonsilla tubarius denir. Bunların haricinde ağız ve boğazda da birçok küçük lenfoid doku vardır. Bu lenfoid dokular ağız ve burun girişinde vücuda giren virüs ve bakterileri karşılarlar. Zaman içinde onları tanır ve onlara karşı antikor üreterek bağışıklık sistemimizin gelişmesini sağlarlar. Özellikle bademcik ve geniz eti 5-6 yaşına kadar giderek büyür sonra küçülmeye başlar ve 11 yaşlarında erişkin bir kişideki boyutuna geriler.

Özellikle sık geçirilen enfeksiyonlar ve alerjide bu dokular normalden daha fazla büyür ve küçülmez. Normalde vücut için koruyucu olan bu dokular görevini yapamaz veya kendisi bir enfeksiyon kaynağı haline gelirse ameliyatla alınması önerilir.

Geniz eti (tonsilla pharyngea); sürekli (3 aydan uzun) burun tıkanıklığı ve ağzı açık uyumaya neden olacak kadar büyükse ve küçülmüyorsa, sık sinüzit veya orta kulak iltihabı, orta kulakta sıvı birikimine sebep oluyorsa alınması önerilir. Bazen bademcik ve geniz eti hiç iltihaplanmasa bile çok büyümüş ve uyku apnesine (uykuda ara ara nefes durması) neden oluyorsa yine alınması gerekir. Bademcik ve geniz eti sorunu olan çocuklar genelde iştahsızdırlar ve yaşıtlarına göre büyüme-gelişme daha yavaş olur. Ameliyat yaşı genelde 3 yaş ve üzeridir. Ancak uyku apnesine neden oluyorsa çok daha erken yaşta ameliyat edilir. Çünkü uyku apnesinin getirdiği riskler ameliyat risklerinden daha fazladır. Görevini yapamayan bademcik ve geniz etinin alınması bağışıklık sisteminde bir eksiklik oluşturmaz. Ameliyat kararının verilebilmesi için hastalığın hikayesi, süreci kadar muayene de önemlidir.

Geniz eti ile burun etleri (konka) farklı yapılardır ve çoğu zaman karıştırılır. Geniz eti burnun en arka kısmında ve orta hatta (geniz bölgesinde) bulunurken, burun etleri burun girişinin yan duvarlarındadır. Geniz eti büyüklüğü kreş ve anaokulu döneminde (3-5 yaş arasında) daha sık görülür. Sık geçirilen enfeksiyonlar ve alerjinin varlığı geniz etinin büyümesinde en önemli etkenlerdir. Bu nedenle üst solunum yolu enfeksiyonlarının erken tedavisi ve alerjinin kontrol altına alınması geniz etinin aşırı büyümesini önleyebilir.

• Geniz Eti Ameliyatı ( Adenoidektomi ) Hangi Durumlarda Yapılır?

• Geniz etinin kronik burun tıkanıklığına neden olacak kadar büyük olması; Sürekli ağzı açık uyuma bazen horlama, uyku apnesi , yutma sorunu ve konuşma bozukluğu, çene, diş ve yüz gelişiminde bozukluğa neden olabilir. Uzun süreli tam burun tıkanıklığı büyüme-gelişme geriliği, kalp-akciğer hastalığına (cor pulmonale) neden olabilir. Sürekli burun tıkalı ve ağızdan nefes alan çocuklarda “adenoid yüzü” denen görünüm oluşur. Bu yüz görünümünde; yüzün orta kısmı basık, ağız sürekli açık, üst çene öne doğru çıkık, damak yapısı kubbeli ve dar bir hal alır. Dişlerde kapanma problemleri ve sık çürük gelişir. Bazen hastalar önce ortodontiye başvururlar. Sürekli ağızdan salya akan bir görünüm olur. Uyku kalitesi düşüktür, sürekli yatakta dönerler, başlarını geriye doğru atarak daha rahat nefes almaya çalışırlar.
• Büyüme-gelişme geriliği; hem iştahsızlık hem de uyku kalitesindeki bozulmayla beraber uykuda büyüme hormonunun salınımındaki düzensizliklere bağlı gelişir. Nadiren bu çocuklar insülin direncine bağlı olarak fazla kilolu olabilir.
• Kronik veya tekrarlayan Adenoidit (Geniz eti iltihabı)
• Kronik veya tekrarlayan Sinüzit
• Kronik veya tekrarlayan Orta kulak iltihabı (otitis media) veya Orta kulakta sıvı birikimi (efüzyonlu otit). Yılda 3-4 kez ve fazla tekrarlaması.
• Kronik veya tekrarlayan alt solunum yolu enfeksiyonu
• İlaç tedavileriyle kontrolünde zorlanılan astım ve solunum yolu alerjileri
• Geniz Eti Ameliyatı ( Adenoidektomi ) Kontrendikasyonları Nelerdir?
• Kanama diyatezi (kanın pıhtılaşması ile ilgili bozukluklar)
• Kontrol edilemeyen kronik hastalıklar (şeker hastalığı, yüksek tansiyon gibi) ve anestezi açısından risk görülmesi
• Kansızlık
• Aktif enfeksiyon dönemi

Bu durumlar düzeltilmeden geniz eti ameliyatı yapılmaz.

• Yarık damak, velofarengeal yetmezlik, nörolojik hastalıklara bağlı kas hipotonilerinde geniz etinin tamamı alınmaz.
• Geniz Eti Ameliyatı (Adenoidektomi) Nasıl Yapılır?

Geniz Eti Ameliyatı (Adenoidektomi) genel anestezi altında yapılır. Ameliyat öncesinde rutin kan tetkikleri ve Anestezi doktorunun değerlendirmesi ile ameliyata engel bir durum olup olmadığı kontrol edilir. Ameliyatın kendisi yaklaşık 10-15 dakika sürer. Hastanın uyuması ve uyanması ile beraber toplam süre yaklaşık 45 dakikadır. Ameliyatta değişik enstrümanlar veya metodlar kullanılabilir. Bunlar; Adenotom, Küret, Elektrokoter, Mikrodebrider, Lazer olarak sayılabilir. Klasik olarak geniz eti kazınarak (küret) alınır.

• Geniz Eti Ameliyatı ( Adenoidektomi ) Sonrası Süreç ve Beslenme

Ameliyat sonrasında 4-5 saatlik takipten sonra hasta kontrol edilir ve genellikle taburcu edilir. Ancak; kanama riski olduğu düşünülen hastalar 1 gece yatırılır. Ameliyat sonrasında soğuk ve yumuşak gıdalardan başlayıp ılık ve katı gıdalara geçiş şeklinde bir diyet uygulanır. Bademcik ameliyatı sonrasındaki gibi katı bir diyet uygulamak gerekmez.

Okula giden çocuklarda 1 hafta istirahat önerilir. İlk 3-4 günü evde geçirmesi önerilir.

• Ameliyatın Komplikasyonları Nelerdir?
• Kanama: Geniz Eti Ameliyatı (Adenoidektomi) ameliyatları sonrası %0,5 oranında görülür. Büyük çoğunluğu ilk 24 saatte görülür. Lokal müdahalelerle durdurulamayan kanamalarda tekrar ameliyat gerekebilir.
• Velofarengeal yetmezlik: %0,03-%0,06 görülebilir. Çoğunlukla geçicidir. 2-4 hafta da düzelir. Yutma esnasında yumuşak damağın genzi tam kapatamaması sonucu gıdaların geniz ve buruna kaçmasıdır. Nadiren kalıcı olabilir.
• Tortikolis
• Atlantoaxiyal subluksasyon
• Nazofarengeal stenoz
• Östaki tüpü hasarı
• Anesteziye bağlı komplikasyonlar
• Geniz Eti Ameliyat Sonrası Tekrarlar mı?

Geniz eti bademcik gibi kapsüllü bir doku değildir. Boyun omurlarının önünde geniz bölgesinde ve yapışık bir dokudur. Ameliyat esnasında östaki tüpü ve boyun omurlarına zarar vermemek adına geride küçük parçalar kalabilir. Nadiren de olsa özellikle alerjisi olan çocuklarda 5-6 yaşına kadar tekrar büyüme görülebilir.